حفاظت در برابر تداخل امواج الکترومغناطیسی
اگر تاسیسات برقی (تاسیسات شبکه های کامپیوتری) در معض امواج شدید الکترومغناطیسی قرار بگیرند، باید در مقابل اثرات تداخل امواج مذکور حفاظت شوند.
تداخل بیش از حد امواج الکترومغناطیسی باعث اختلال در کارکرد تجهیزات مورد استفاده در تاسیسات برق بخصوص تجهیزات الکترونیکی شده و به قطعات الکترونیکی (مثلا کامپیوترها) نیز اسیب می‌رساند.
این پدیده ممکن است در اثر وقوع صاعقه، قطع و وصل کلیدهای با آمپر بالا بخصوص در تابلوهای اصلی و نیمه اصلی، اتصال کوتاه در شبکه توزیع نیرو، راه اندازی موتورهای با توان بالا و سایر پدیده هایی که تداخل امواج و در نتیجه اضافه ولتاژ را در تاسیسات برق باعث می‌شوند، بوجود آید.
تبصره 1: وجود مسیر مشترک بیش از حد مجاز در کابل کشی و یا سیم کشی شبکه توزیع نیرو با شبکه کامپیوتر و فناوری اطلاعات (IT) و شبکه مخابرات یا وجود هرگونه حلقه (لوپ) فلزی بزرگ در ساختمان در ظاهر شدن پدیده تداخل امواج الکترومغناطیسی موثر می‌باشد.
تبصره 2: در طراحی تاسیسات برقی ساختمان های ویژه حیاتی و بسیار زیاد حساس، به منظور اجتناب از تداخل بیش از حد امواج الکترومغناطیسی الزامات استاندارد IEC 61000 رعایت شود. همچنین استفاده از تمهیدات لازم جهت حفاظت سامانه های حساس الکتریکی و الکترونیکی در مقابل تهدیدات بمب های الکترومغناطیسی در این ساختمان ها توصیه می‌شود (مبحث 21 مقررات ملی ساختمان).
کاهش اثرات ناشی از تداخل امواج الکترومغناطیسی
برای کاهش اثرات ناشی از تداخل امواج الکترومغناطیسی تمهیدات و موارد زیر باید در نظر گرفته شوند:
- پیش بینی برقگیر حفاظتی در تاسیسات برقی
- تامین فاصله مناسب بین هادی های نزولی (پایین رو) سیستم صاعقه گیر با کابل های شبکه توزیع نیرو، کابل های حامل سیگنال های الکترونیکی و کابل های شبکه کامپیوتری، طبق توصیه سازندگان سیستم های صاعقه گیر
تبصره: هادی نزولی در سیستم صاعقه گیر، عبارت است از از هادی‌ای که صاعقه گیر را از طریق جعبه رسیدگی و آزمایش به الکترود اتصال زمین صاعقه گیر متصل می‌نماید.
- در ساختمان هایی که شبکه کامپیوتر و فناوری اطلاعات (IT) بطور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد (بعنوان مثال مراکز داده)، سیستم‌های نیرو باید از نوع TN-S بوده و استفاده از سیستم نیروی TN-C در این گونه ساختمان‌ها مجاز نمی‌باشد.
- اگر تاسیسات برقی ساختمانی دارای سیستم توزیع نیروی TN-C بوده و شبکه کامپیوتری و فن آوری و اطلاعات (IT) بنا به ضرورت، بطور گسترده در آن مورد استفاده قرار بگیرد، سیستم نیروی TN-C باید اصلاح و به نوع TN-S تبدیل شود (منظور آن است که اگر ساختمانی تغییر کاربری داده و مثلا به یک مرکز داده تبدیل شود باید سیستم توزیع نییروی آن هم تغییر کند).
- الکترود اتصال زمین حفاظتی، الکترود اتصال زمین عملیاتی و الکترود اتصال زمین سیستم صاعقه گیر باید به یک ترمینال یا شینه اصلی اتصال زمین وصل و در آن هم بندی شوند، استفاده از الکترودهای اتصال زمین مجزا از هم برای هر یک از سیستم های فوق، بدون هم بندی کردن آن ها مجاز نمی‌باشد.
- هادی‌های هم بندی برای هم ولتاژ کردن هادی اتصال زمین حفاظتی و عملیاتی هرکدام باید بصورت مستقل و مجزا از هم به ترمینال یا شینه اصلی اتصال زمین وصل شوند تا در صورت قطع یک هادی، هادی های دیگر وصل باقی بماند.
تبصره: هادی اتصال زمین صاعقه گیر نیز از طریق هادی هم بندی مربوط به خود به ترمینال یا شینه اصلی اتصال زمین وصل می‌شود.
- چنانچه سازندگان برای تامین شرایط و کارکرد مناسب دستگاه‌ها و تجهیزات الکترونیکی، استفاده از سیستم اتصال زمین عملیاتی را توصیه کرده باشند، هر یک از این دستگاه‌ها و تجهیزات باید از طریق یک هادی مجزا به ترمینال سیستم اتصال زمین عملیاتی وصل شوند.
- در صورت استفاده از کابل‌های با زوج به هم تابیده (twisted pair) و یا کابل‌های با حفاظ فلزی (شیلد) برای شبکه کامپیوتر و فن آوری اطلاعات (IT)، حفاظ فلزی کابل فوق نهایتاً باید به ترمینال سیستم اتصال زمین عملیاتی وصل شود.
- کابل‌های شبکه توزیع نیرو (کابل کشی یا سیم کشی نیرو) با کابل‌های سیگنال، شبکه کامپیوتر و فن آوری اطلاعات (IT) بدون حفاظ فلزی (شیلد)، در طول مسیر مشترک کمتر از 35 متر احتیاج به جداسازی ندارند و اگر طول مسیر مشترک بیش از 35 متر باشد، به غیر از طول مسیر 15 متر آخر، در بقیه مسیر باید از طریق جدا کننده فلزی جدا سازی شوند (برای جلوگیری از القا یا ایجاد لوپ‌های القایی).
- در آرایش و اجرای مسیرهای مشترک کابل‌های شبکه توزیع نیرو، کابل‌های سیگنال، شبکه کامپیوتر و فن آوری اطلاعات (IT) باید موارد منعکس در شکل زیر رعایت شود.
- در سینی‌ها و نردبان‌های فلزی کابل‌های شبکه کامپیوتر و فن آوری اطلاعات (IT) ضمن تامین تداوم هدایت الکتریکی سینی‌ها و نردبان‌ها در کل مسیر، ابتدا و انتهای آن‌ها نیز باید به ترمینال یا شینه سیستم اتصال زمین وصل شوند.
- فاصله کابل‌های شبکه کامپیوتر بدون حفاظ (شیلد) از چراغ‌های فلورسنت، بخار جیوه، بخار سدیم، متال هید (لامپ‌های تخلیه در گاز) باید حداقل 13 سانتی متر در نظر گرفته شود.
- در صورت استفاده از سیستم ترانکینگ به عنوان مجرای عبور مشترک کابل‌های سیستم‌های فوق الذکر، تعداد محفظه‌های سیستم ترانکینگ باید بر اساس نوع و تعداد سیستم‌ها، کابل‌ها و تعداد رشته کابل‌ها که در داخل محفظه‌ها قرار می‌گیرند، تعیین شود.
- در صورت استفاده از ترانکینگ غیر فلزی باید به موضوع تداخل امواج الکترومغناطیسی و نیز نوع ساختار شبکه کامپیوتر، تلفن و غیره توجه شده و چنانچه طول مسیر مشترک برابر و یا بیشتر از 35 متر باشد، باید کابل‌ها از نوع شیلددار و یا فویل دار با توجه به نیاز انتخاب شوند.
تبصره 1: برای اجرای انشعابات، قطعات ارتباطی، جعبه کفی و ترانکینگ باید از تولیدات استاندارد استفاده شود.
تبصره 2: عموماً جهت کابل کشی پریزهای برق (نرمال، اضطراری و بدون وقفه)، کامپیوتر، تلفن و غیره در فضاهای اداری باز و غیره از سیستم ترانکینگ کفی و یا دیوار نوع فلزی و یا غیر فلزی استفاده می‌شود.
