AI

زمان تخمینی مطالعه: 15 دقیقه 

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) در سازمان‌ها در زمینه‌های مختلفی استفاده می‌شود. با توجه به پتانسیل بالای هوش مصنوعی در تجزیه و تحلیل داده‌ها، اتخاذ تصمیمات هوشمند و اتوماسیون فرآیندها، کاربردهای گسترده‌ای برای آن در سازمان‌ها وجود دارد. در این مقاله قصد داریم برخی از کاربردهای مهم هوش مصنوعی در سازمان‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.

هوش مصنوعی (AI) چه کارهایی انجام می دهد که انسان ها قادر به انجام آن نیستند؟

هوش مصنوعی مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و الگوریتم‌های کامپیوتری است که به کامپیوترها و سیستم‌های کامپیوتری امکان می‌دهد تا وظایفی را انجام دهند که نیاز به هوش و یادگیری انسانی دارند. هوش مصنوعی می‌تواند در بسیاری از زمینه‌ها و برای وظایف گوناگون مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، در حوزه تصویربرداری و پردازش تصویر، هوش مصنوعی قادر است تصاویر را تشخیص دهد و محتوای آن‌ها را تحلیل کند. در حوزه گفتارشناسی، هوش مصنوعی می‌تواند صداها را تشخیص داده و آن‌ها را به متن تبدیل کند. همچنین، در حوزه خودروهای خودران، هوش مصنوعی قادر است به راننده کمک کند و سیستم‌های خودرو را کنترل کند. این فناوری همچنین در حوزه پردازش زبان طبیعی، مشاوره مالی، پیش‌بینی هواشناسی، تشخیص بیماری‌ها و بسیاری دیگر از زمینه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کل، هوش مصنوعی به کامپیوترها امکان می‌دهد تا با استفاده از الگوریتم‌ها و مدل‌های خود به تصمیم‌گیری، یادگیری، تشخیص الگو و انجام وظایف پیچیده بپردازند. برخی از قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی که هوش مصنوعی می‌تواند داشته باشد و انسان‌ها ممکن است به شکل محدود آن را داشته باشند یا اصلا چنین قابلیتی را نداشته باشند به شرح زیر است:

1. پردازش کلان‌ها داده‌ها و داده‌های پیچیده: هوش مصنوعی قادر به پردازش حجم بزرگی از داده‌ها و الگوهای پیچیده در آن‌ها است. انسان‌ها معمولا محدودیت‌هایی در پردازش این مدل اطلاعات دارند و نمی‌توانند به شکل موثر الگوها و ارتباطات پنهان در داده‌ها را شناسایی کنند. هوش مصنوعی با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و شبکه‌های عصبی قادر است از این داده‌ها بهره‌برداری کند و الگوها و ارتباطات مخفی را کشف کند.
2. پیش‌بینی و تحلیل دقیق‌تر: هوش مصنوعی می‌تواند در پیش‌بینی و تحلیل دقیق‌تر از انسان‌ها عمل کند. با استفاده از الگوریتم‌ها و مدل‌های هوش مصنوعی، می‌توان الگوهای پیچیده را شناسایی کرده و بر اساس آن‌ها پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌های دقیق‌تری ارائه داد. برای مثال، در پیش‌بینی رفتار بازار، تحلیل ریسک، تشخیص بیماری‌های پیشرفته و غیره، هوش مصنوعی می‌تواند دقت بالاتری داشته باشد.
3. انجام عملیات پیچیده در زمان کوتاه: هوش مصنوعی قادر است عملیات پیچیده را با سرعت بسیار بالا و در زمان کوتاهی انجام دهد. ماشین‌های هوشمند و الگوریتم‌های هوش مصنوعی قادر به انجام محاسبات پیچیده، پردازش تصاویر و ویدیوها، ترجمه زبان‌ها، تشخیص الگو و غیره هستند که به صورت دستی توسط انسان‌ها با سرعت و دقتی متناسب قابل انجام نیستند.
4. تعامل با طیف گسترده‌ای از اطلاعات مختلف و ناهمگن: هوش مصنوعی قادر به تعامل با حجم بسیار بزرگی از اطلاعات است که انسان‌ها در پردازش این تنوع اطلاعاتی با مشکل روبه‌رو می‌شوند.

کاربرد‌های اصلی هوش مصنوعی در سازمان ها

همان‌گونه که اشاره کردیم، AI مجموعه‌ای از فناوری‌ها و الگوریتم‌هایی است که قادر است محاسبات ریاضی را با سرعت بالایی انجام دهد. همین مساله باعث شده تا فناوری فوق کاربرد گسترده‌ای در سازمان‌ها داشته باشد. یکی از کاربردهای اصلی هوش مصنوعی در سازمان‌ها، بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری است. با استفاده از الگوریتم‌ها و مدل‌های هوش مصنوعی، سازمان‌ها می‌توانند داده‌های بزرگ را تجزیه و تحلیل کرده و الگوها و روندهای مهم را شناسایی کنند. این اطلاعات به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتر و بر اساس داده‌های مورد تایید قرار گرفته را اتخاذ کنند. همچنین، هوش مصنوعی می‌تواند در بهبود عملکرد عملیاتی سازمان‌ها نقش داشته باشد. یکی از ویژگی‌های شاخص هوش مصنوعی توانایی آن در تشخیص خودکار مشکلات در سیستم‌ها و فرآیندهای سازمانی و ارائه راه‌حل‌هایی برای غلبه بر آن‌ها است. برخی از کاربردهای اصلی هوش مصنوعی در سازمان‌ها به شرح زیر است:

تجزیه و تحلیل داده‌ها: هوش مصنوعی می‌تواند در تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ و پیچیده به عنوان یک ابزار قدرتمند مورد استفاده قرار بگیرد. الگوریتم‌ها و مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند الگوها و ارتباطات پنهان در داده‌ها را شناسایی کنند و بر اساس آن‌ها پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌های دقیق‌تری ارائه دهند. این کاربرد در شناسایی الگوهای مرتبط با رفتار مشتریان، پیش‌بینی رفتار بازار، تحلیل ریسک و بسیاری از فعالیت‌های داده-محور بسیار مفید است.

اتخاذ تصمیمات هوشمند: هوش مصنوعی می‌تواند در فرایند تصمیم‌گیری سازمان‌ها کمک کند. با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و شبکه‌های عصبی، هوش مصنوعی می‌تواند الگوها و روابط پیچیده را در داده‌ها شناسایی کرده و بر اساس آن‌ها تصمیمات هوشمندتری اتخاذ کند. به طور مثال، در تصمیمات مدیریت موجودی، تخصیص منابع، بهینه‌سازی زنجیره تامین و مدیریت ریسک، هوش مصنوعی می‌تواند بهبود قابل توجهی را به همراه داشته باشد.

خدمات مشتریان: AI  می‌تواند در ارائه خدمات بهتر به مشتریان و بهبود تجربه کاربری آن‌ها موثر باشد. از جمله کاربردهای هوش مصنوعی در این زمینه می‌توان به چت‌ربات‌ها (Chatbots) اشاره کرد که با استفاده از پردازش زبان طبیعی و یادگیری ماشین، می‌توانند به صورت خودکار و هوشمند به سوالات و نیازهای مشتریان پاسخ دهند. همچنین، هوش مصنوعی می‌تواند در تحلیل و پیش‌بینی رفتار مشتری، توصیه‌های شخصی‌سازی شده، بهبود فرآیندهای خدمات مشتری و تشخیص تقلب در تراکنش‌های مالی نیز مورد استفاده قرار گیرد.

بهبود عملکرد فرآیندها و خودکارسازی: AI می‌تواند در بهبود عملکرد و اتوماسیون فرآیندهای سازمانی مؤثر باشد. با استفاده از ربات‌های هوشمند (Intelligent Robots) و سیستم‌های خودکار، می‌توان فرآیندها را به طور خودکار انجام داد و بهبود یافته‌ای در سرعت، دقت و کارایی را تجربه کرد.

پشتیبانی در اتخاذ تصمیم‌گیری‌های استراتژیک:  می‌تواند در اتخاذ تصمیم‌گیری‌های استراتژیک به سازمان‌ها موثر واقع شود. با تجزیه و تحلیل داده‌ها، مدل‌سازی پیش‌بینی و شبیه‌سازی سناریوها، هوش مصنوعی می‌تواند به مدیران کمک کند تا تصمیمات استراتژیک بهتری را بگیرند و راهبرد‌های بهینه‌تری را برای سازمان پیشنهاد دهند.

AI چگونه بر تصمیمات تجاری تاثیرگذار است؟

همان‌گونه که اشاره کردیم، AI  قابلیت تاثیرگذاری زیادی بر تصمیمات تجاری دارد. با استفاده از الگوریتم‌ها و مدل‌های هوش مصنوعی، سازمان‌ها می‌توانند از کلان داده‌ها استفاده کرده و الگوها و ارتباطات پنهان در آن‌ها را شناسایی کنند. رویکرد فوق به مدیران اجازه می‌دهد تا تصمیمات دقیق‌تری را اتخاذ کنند. به طور مثال، با تحلیل داده‌های مربوط به عملکرد فروش، هوش مصنوعی می‌تواند الگوهای خریداران را شناسایی و به مدیران کمک کند تا استراتژی‌های بازاریابی و فروش را بهبود بخشند و بهترین راهکارها را برای افزایش درآمد و سوددهی برای شرکت ارائه دهند. همچنین، هوش مصنوعی می‌تواند در بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری زمان‌بندی و برنامه‌ریزی موثر باشد. با تحلیل داده‌های مربوط به عملکرد گذشته و شرایط فعلی، هوش مصنوعی می‌تواند به مدیران کمک کند تا تصمیمات بهینه در مورد تخصیص منابع، مدیریت ریسک و بهبود عملکرد عملیاتی بگیرند.

به طور مثال، هوش مصنوعی می‌تواند به کسب و کارها کمک می‌کند تا از حجم بزرگی از داده‌ها را مورد استفاده قرار دهند و الگوها و ارتباطات مخفی را کشف کند. با تجمیع و تحلیل داده‌ها، هوش مصنوعی می‌تواند الگوهای بازار، رفتار مشتریان، تغییرات درخواست‌ها و دیگر رویدادها را شناسایی کند که فرآیند اتخاذ تصمیمات استراتژیک، بازاریابی و غیره را ساده می‌کند. همچنین، فناوری مذکور به بازاریابان در تحلیل داده‌های بازار و مشتریان، روند‌ها، الگوها و رفتارهای آینده کمک می‌کند تا پیش‌بینی‌های دقیقی را انجام دهند. با این اطلاعات، سازمان‌ها می‌توانند تصمیمات استراتژیک را در مورد تولید، توزیع، بازاریابی و قیمت‌گذاری بگیرند و با تحلیل رقبا و شناسایی فرصت‌های رقابتی، جای خود در بازار را محکم کنند.

یکی دیگر از قابلیت‌های کاربردی هوش مصنوعی بهینه‌سازی عملیات و مدیریت منابع است. در این زمینه نیز فناوری فوق می‌تواند در بهینه‌سازی عملیات و مدیریت منابع سازمان‌ها موثر واقع شود. با توجه به پیشرفت روزافزون در زمینه هوش مصنوعی، انتظار می‌رود که در آینده بیشترین تاثیر را در تصمیمات تجاری داشته باشد. با این حال، همچنان نیاز به ارزیابی دقیق و هوشمندانه تصمیماتی که توسط هوش مصنوعی ارائه می‌شوند وجود دارد، زیرا تصمیمات مبتنی بر داده‌ها و الگوریتم‌های هوش مصنوعی ممکن است برخی عوامل را نادیده بگیرند یا به تحلیل نادرستی منجر شوند.

چه روش هایی برای اجرای AI در سازمان ها وجود دارد؟

هنگامی که صحبت از پیاده‌سازی هوش مصنوعی در سازمان‌ها به میان می‌آید باید به یک نکته مهم دقت کنیم. دلیل ما از پیاده‌سازی AI در سازمان چیست؟ یکی از کاربردهای اصلی اجرای هوش مصنوعی در سازمان‌ها، تحلیل داده‌ها و استفاده از الگوریتم‌ها و مدل‌های هوش مصنوعی است. با جمع‌آوری، تمیزکاری و تحلیل داده‌های بزرگ، سازمان‌ها می‌توانند الگوها، روندها و ارتباطات مهم را شناسایی کرده و از آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و عملیاتی استفاده کنند. یکی از کارآمدترین روش‌ها در این زمینه یادگیری ماشین است. یادگیری ماشین یک پارادایم مهم در هوش مصنوعی است که بر اساس آموزش مدل‌ها به صورت خودکار بر مبنای داده‌ها، اتخاذ تصمیمات و پیش‌بینی‌های هوشمندانه پیاده‌سازی می‌شود. با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین، سازمان‌ها می‌توانند مدل‌هایی را ایجاد کنند که بتوانند از تجربیات گذشته و داده‌های جدید برای تصمیم‌گیری‌های بهتر استفاده کنند.

یکی دیگر از روش‌های پیاده‌سازی AI  در سازمان‌ها شبکه‌های عصبی مصنوعی هستند. شبکه‌های عصبی مصنوعی یک ساختار محاسباتی شبیه به مغز انسان دارند که به تحلیل و استخراج الگوهای پیچیده در داده‌ها کمک می‌کنند. شبکه‌های عصبی مصنوعی قادرند به تشخیص الگوها و روابط پنهان در داده‌ها پرداخته و به سازمان‌ها در اتخاذ تصمیمات کمک کنند. این روش برای تشخیص تصاویر، پردازش زبان طبیعی و پیش‌بینی‌های پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

راهکار موثر دیگر پردازش زبان طبیعی است. پردازش زبان طبیعی فناوری‌ است که به کامپیوترها امکان می‌دهد به زبان طبیعی با انسان‌ها به تعامل بپردازند. با استفاده از NLP، سازمان‌ها می‌توانند اطلاعات متنی بزرگ را تجزیه و تحلیل کرده، پاسخ‌های خودکار به سوالات مشتریان ارائه دهند و قابلیت هوشمندی به سیستم‌های خود اضافه کنند.

چگونه هوش مصنوعی می‌تواند در بهبود عملکرد عملیاتی سازمان ها کمک کند؟

AI با تحلیل دقیق داده‌ها و اطلاعات موجود کیفیت فرآیندهای عملیاتی را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد. با استفاده از الگوریتم‌ها و مدل‌های هوش مصنوعی، سازمان‌ها می‌توانند برنامه‌ریزی و زمان‌بندی بهتری داشته باشند. هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل داده‌های گذشته و شرایط فعلی، به سازمان‌ها در برنامه‌ریزی بهتر و زمان‌بندی دقیق‌تر فعالیت‌ها کمک کند. با پیش‌بینی نیازمندی‌ها، میزان تقاضا، وضعیت موجودی و عوامل دیگر، هوش مصنوعی می‌تواند پیشنهاداتی برای بهینه‌سازی برنامه‌ریزی و استفاده بهینه از منابع موجود ارائه دهد. به بیان دقیق‌تر، با استفاده از هوش مصنوعی، سیستم‌های خودکار می‌توانند خطاهای احتمالی در فرآیندهای عملیاتی را تشخیص داده و جلوی آن‌ها را بگیرند. رویکردی که به سازمان‌ها در شناسایی و رفع اشکالات و بهبود کیفیت فرآیندها کمک کند.

مورد بعدی در ارتباط با بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها است. با بهبود فرآیندها، بهینه‌سازی عملیات و استفاده بهینه از منابع،  می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا هزینه‌های اضافی را کاهش داده و بهره‌وری را افزایش دهند. مورد مهم بعدی در ارتباط با پیش‌بینی و مدیریت ریسک است که با تحلیل داده‌ها به سازمان‌ها در شناسایی ریسک‌ها و پیش‌بینی رویدادهای آینده کمک کند. قابلیت فوق به مدیران اجازه می‌دهد تا نوسانات بازار را به خوبی ارزیابی کرده، تغییراتی در قوانین اعمال کنند و از راهکارهای مناسب برای مدیریت ریسک‌ها استفاده کنند.

با توجه به توضیحاتی که ارائه کردیم باید بگوییم که AI از طریق تحلیل داده‌ها، پردازش زبان طبیعی، یادگیری ماشین و سایر تکنیک‌های مرتبط می‌تواند به سازمان‌ها در بهبود عملکردهای عملیاتی کمک کند. فراموش نکنیم که  به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا داده‌ها را به اطلاعات قابل استفاده تبدیل کرده، تصمیمات بهتری بگیرند، فرآیندهای بهینه‌تری را ایجاد کنند و بهره‌وری را افزایش دهند.

نقش هوش مصنوعی در منابع انسانی

منابع انسانی را باید یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های هر سازمانی توصیف کنیم، زیرا علاوه بر جذب کارمندان، در زمینه‌های دیگری مثل افزایش حقوق، پرداخت پاداش، ارتقای شغلی و غیره نقش دارد. هوش مصنوعی به کارشناسان منابع انسانی در زمینه‌های زیر خدمت‌رسانی می‌کند:

جست‌وجو و انتخاب بهترین گزینه‌ها: با تحلیل میلیون‌ها رزومه و اطلاعات کاری، زمان صرف شده برای جست‌وجو و انتخاب بهترین گزینه‌های استخدامی را کم کند. این ابزارها می‌توانند مهارت‌ها، تجربیات و سوابق کاری افراد را به صورت خودکار بررسی کرده و به سازمان‌ها در انتخاب بهترین کارمندان کمک کنند.

اتوماسیون فرآیندهای منابع انسانی:  فرآیندهای منابع انسانی را خودکارسازی کند. از جمله فرآیندهایی مانند ارزیابی عملکرد، مدیریت حضور و غیاب، برنامه‌ریزی پرسنلی و مدیریت پاداش‌ها. با اتوماسیون این فرآیندها، زمان و انرژی کارمندان و منابع انسانی آزاد شده و روی وظایف استراتژیک‌تر متمرکز می‌شوند.

پشتیبانی از تصمیم‌گیری استراتژیک:  با تحلیل داده‌های منابع انسانی و اطلاعات مرتبط، به سازمان‌ها در تصمیم‌گیری استراتژیک در زمینه منابع انسانی کمک کند. این اطلاعات شامل تحلیل عملکرد کارمندان و تحلیل نیازمندی‌های آینده آن‌ها است.

بهبود تجربه کارمندان: از طریق ارائه خدمات خودکار و خودتطبیقی مانند پاسخگویی به پرسش‌های کارمندان، ارائه آموزش‌های آنلاین و ارائه اطلاعات مربوط به مزایا و مزایای کاری می‌تواند تجربه کارمندان را بهبود داده و رضایت و عملکرد آن‌ها را ارتقا دهد.

پیش‌بینی نیازمندی‌های منابع انسانی: با تجزیه و تحلیل داده‌های مرتبط با منابع انسانی و پیش‌بینی تغییرات در سازمان قادر به پیش‌بینی نیازمندی‌های آینده است. این اطلاعات به سازمان‌ها در برنامه‌ریزی منابع انسانی کمک می‌کند و اجازه می‌دهد بهترین گزینه‌ها که همسو با اهداف تجاری سازمان هستند را استخدام کنند.

پشتیبانی از تصمیم‌گیری‌ها: در فرآیند تصمیم‌گیری به مدیران منابع انسانی توصیه‌های ارزشمندی بدهد. با تجمیع و تحلیل داده‌های مربوط به عملکرد، ارتباطات داخلی، نظام حقوقی و سایر عوامل مرتبط، هوش مصنوعی می‌تواند اطلاعات مهم را استخراج کرده و در تصمیم‌گیری‌های مربوط به استخدام، ارتقا، اخراج کارمندان و سایر تصمیمات در حوزه منابع انسانی مورد استفاده قرار دهد. رویکرد فوق می‌تواند به اتخاذ تصمیمات بهتر، مبتنی بر داده‌ها و غیره کمک کند.

هوش مصنوعی (AI) چه تاثیرات منفی بر سازمان‌ها دارد؟

استفاده از AI در سازمان‌ها مزایا و فرصت‌های بسیاری را به همراه دارد، اما ممکن است تاثیرات منفی نیز به همراه داشته باشد. برخی از این تاثیرات به شرح زیر هستند»

1. تعدیل نیروها:  اتوماسیون می‌توانند برخی از وظایف انسانی را جایگزین کنند. این ممکن است منجر به اخراج برخی کارمندان شده و باعث تشدید مشکل افزایش نابرابری در بازار کار می‌شود. اگر کارمندان احساس کنند سازمان قصد دارد وظایف آن‌ها را با هوش مصنوعی جایگزین کند، با استرس و اضطراب شدید کار خود را انجام می‌دهند و چه بسا برخی از وظایف خود را به شکل ضعیف انجام دهند، زیرا آینده شغلی برای خود متصور نیستند.
2. مسایل امنیتی و حریم خصوصی: در صورتی که داده‌ها به درستی مدیریت نشوند، ممکن است اطلاعات حساس سازمان و کارمندان در معرض خطر قرار گیرند. این موضوع می‌تواند مشکلات مربوط به حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌ها را به همراه داشته باشد و در صورت استفاده نادرست یا نشت اطلاعات، به سازمان خسارت بزرگی وارد کند.
3. تصمیم‌گیری بدون دخالت انسان: اتکا بیش از حد به هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک می‌تواند خطراتی را به همراه داشته باشد. هوش مصنوعی ممکن است بر اساس الگوریتم‌ها و داده‌های قبلی تصمیم‌گیری کند و مواردی مثل نوآوری، خلاقانه و تجربیات انسانی را نادیده بگیرد.
4. نیاز به مهارت‌های جدید: افراد باید بتوانند با ابزارها و تکنولوژی‌های هوش مصنوعی کار کنند و از آن‌ها بهره‌برداری کنند. این موضوع می‌تواند نیاز به آموزش و یادگیری مداوم را به همراه داشته باشد.
5. اعتماد عمومی: استفاده بیش از حد از هوش مصنوعی و اتوماسیون در برخی از موارد ممکن است باعث کاهش اعتماد عمومی به سازمان شود. افراد ممکن است نگرانی در مورد از بین رفتن ارتباط انسانی و رابطه با سازمان را تجربه کنند.
6. خطرات اخلاقی: برخی از مسائل مورد بحث شامل تبعیض نژادی یا جنسیتی در الگوریتم‌های AI، نبود شفافیت و قابل توضیح دادن تصمیمات هوش مصنوعی، مشکلات امنیتی و مسایل جدی را به همراه خواهد داشت. به طور مثال، اگر هوش مصنوعی در سازمان‌ها برای اتخاذ تصمیمات کلیدی مورد استفاده قرار گیرد، ممکن است وجود خطاهای غیرمنتظره در عملکرد آن باعث بروز مشکلات جدی می‌شود.

با توجه به نکاتی که به آن‌ها اشاره کردیم برای جلوگیری از تاثیرات منفی هوش مصنوعی در سازمان‌ها، لازم است استراتژی‌های مناسبی در نظر گرفته شود. این استراتژی‌ها می‌توانند شامل آموزش و آماده‌سازی کارمندان برای تعامل با هوش مصنوعی، حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌ها، تضمین شفافیت و توانایی توضیح دادن تصمیمات هوش مصنوعی باشد. همچنین، لازم است سازمان‌ها با این تکنولوژی در حال تغییر و تحول از نزدیک و بهش کل آزمایشی کار کنند و به صورت مداوم بازخورد و بهبودهای لازم را اعمال کنند.

بخوانید: مدیریت زیرساخت مرکز داده (DCIM) چیست؟