عیب‌ یابی شبکه

زمان تخمینی مطالعه: 15 دقیقه  

عیب‌یابی مشکلات شبکه (Network Troubleshooting) به فرآیند شناسایی و رفع مشکلات و اشکالات موجود در یک شبکه کامپیوتری گفته می‌شود. این فرآیند شامل تحلیل و تشخیص مشکلات شبکه، جمع‌آوری اطلاعات مربوطه، تست و تحلیل دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای شبکه، و اعمال تغییرات و تنظیمات لازم برای رفع مشکلات است.

برای عیب‌یابی مشکلات شبکه، می‌توان از روش‌ها و ابزارهای مختلفی استفاده کرد. در ادامه، چند مرحله کلی برای عیب‌یابی مشکلات شبکه را بررسی می‌کنیم:

تحلیل مشکل شبکه 

تحلیل مشکل (Problem Analysis) در فرآیند عیب‌یابی شبکه، فرآیندی است که به منظور شناسایی و تحلیل مشکلات و اشکالات موجود در شبکه انجام می‌شود. در این فرآیند، مشکلات شبکه شناسایی می‌شوند و سپس با تحلیل دقیق و جامع، علت و ریشه‌یابی مشکلات انجام می‌شود. مراحل تحلیل مشکل در عیب‌یابی شبکه به شرح زیر است:

شناسایی مشکل: در این مرحله، مشکلات و اشکالات موجود در شبکه شناسایی می‌شوند. می‌توان از ابزارهای مانیتورینگ شبکه، گزارشات خطا، درخواست‌ها و پاسخ‌ها، و بازخوردهای کاربران استفاده کرد و مشکلات را شناسایی کنید.

جمع‌آوری اطلاعات: در این مرحله، اطلاعات مربوط به مشکلات جمع‌آوری می‌شود. اطلاعات می‌تواند شامل لاگ‌ها، رویدادها، تاریخچه‌ فعالیت‌های انجام شده در شبکه، تنظیمات دستگاه‌ها و سرویس‌ها، و سایر اطلاعات مربوطه باشد.

تحلیل مشکل: در این مرحله، با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری شده، مشکلات تحلیل می‌شوند. می‌توان از روش‌های مختلفی مانند تحلیل لاگ‌ها، بررسی تنظیمات، تست و تحلیل دستگاه‌ها و سرویس‌ها و غیره برای تحلیل مشکلات استفاده کرد.

ریشه‌یابی مشکل: در این مرحله، علت اصلی مشکل شناسایی می‌شود. با تحلیل مشکلات و استفاده از روش‌های مختلف، ریشه‌یابی مشکل انجام می‌شود. این موضوع شامل بررسی تنظیمات نادرست، دستگاه‌های خراب، نقص‌های نرم‌افزاری و سایر عوامل ممکن است.

توصیف راه‌حل: پس از ریشه‌یابی مشکل، راه‌حل مناسب برای رفع مشکل پیشنهاد می‌شود. این موضوع شامل تنظیمات و تغییرات مورد نیاز در دستگاه‌ها و سرویس‌ها، بهبود عملکرد شبکه، و اعمال تغییرات لازم است.

جمع‌آوری اطلاعات

جمع‌آوری اطلاعات در عیب‌یابی مشکلات شبکه از اهمیت بالایی برخوردار است و به شما کمک می‌کند تا اطلاعات مورد نیاز برای تحلیل و رفع مشکل را داشته باشید. در این مرحله، باید اطلاعات مربوط به مشکل را جمع‌آوری کنید. این شامل اطلاعات مربوط به توصیف مشکل، زمان وقوع مشکل، دستگاه‌های مشترک در مشکل، و هرگونه پیام خطا یا اطلاعات مربوطه است. در ادامه، چند روش متداول برای جمع‌آوری اطلاعات را بررسی می‌کنیم:

بررسی لاگ‌ها و رویدادها: لاگ‌ها و رویدادهای سیستم و دستگاه‌های شبکه را بررسی کنید. این لاگ‌ها و رویدادها اطلاعات مفیدی درباره وقوع مشکلات و خطاها در شبکه ارائه می‌دهند. می‌توانید از ابزارهای مانیتورینگ شبکه و نرم‌افزارهای مدیریت لاگ استفاده کنید.

بررسی تاریخچه‌ی شبکه: تاریخچه‌ی شبکه را بررسی کنید تا الگوها و الزامات مشکلات را شناسایی کنید. ممکن است اطلاعات مربوط به تغییرات اخیر در شبکه، اضافه شدن دستگاه‌ها جدید، تغییرات در تنظیمات و سرویس‌ها، و سایر تغییرات مربوطه دانش پنهان ارزشمندی داشته باشند.

بررسی تنظیمات دستگاه‌ها و سرویس‌ها: تنظیمات دستگاه‌ها و سرویس‌ها را بررسی کنید تا اطمینان حاصل کنید که بتوانید به اطلاعات کاربردی دست پیدا کنید. برای این منظور باید به دنبال بررسی تنظیماتی مثل آدرس‌دهی IP، پورت‌ها، پروتکل‌ها، رمزنگاری و سایر تنظیمات مربوطه باشید.

ترافیک شبکه: بررسی ترافیک شبکه می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره حجم، الگوها، و تغییرات ترافیک شبکه ارائه دهد. ممکن است ترافیک بیش از حد، ترافیک نامناسب، یا ترافیک ناهمگون باعث مشکلات شبکه شود. از ابزارهای مانیتورینگ ترافیک شبکه مانند Wireshark، PRTG، … و Nagios استفاده کنید.

بررسی و تست اتصالات فیزیکی: اتصالات فیزیکی شبکه را بررسی کنید تا اطمینان حاصل کنید که کابل‌ها، کانکتورها، سوییچ‌ها و غیره به درستی متصل شده‌اند. ممکن است اتصالات نادرست باعث بروز مشکلات شبکه شده باشند.

موارد یاد شده تنها چند نمونه از روش‌های ممکن برای جمع‌آوری اطلاعات در ارتباط با عیب‌یابی مشکلات شبکه هستند. انتخاب روش‌های مناسب بستگی به نوع مشکلات و محیط شبکه دارد.

تست و تحلیل

در این مرحله، باید تست‌های مختلفی را بر روی شبکه و دستگاه‌ها انجام دهید. این موضوع شامل تست اتصال، تست پهنای باند، تست پینگ، تست تراکم ترافیک و سایر تست‌های مربوطه است. با تحلیل نتایج تست‌ها و مقایسه آن‌ها با استانداردها و مقادیر مورد انتظار، می‌توانید به تشخیص مشکل بپردازید. به طور کلی، تست و تحلیل در عیب‌یابی مشکلات شبکه به مجموعه‌ای از روش‌ها و فرآیندهایی گفته می‌شود که برای شناسایی و رفع مشکلات شبکه استفاده می‌شوند. این فرآیندها و روش‌ها به منظور تشخیص و رفع خطاها، بهینه‌سازی عملکرد شبکه و افزایش قابلیت اطمینان آن انجام می‌شوند.

این تست‌ها می‌توانند شامل ارسال پیام‌های تست، اندازه‌گیری سرعت انتقال داده، بررسی تاخیر شبکه، بررسی پایداری و قابلیت اطمینان شبکه و سایر معیارهای مرتبط با عملکرد شبکه باشند.

با توجه به توضیحاتی که ارائه کردیم باید بگوییم که تحلیل مشکلات شبکه شامل فرآیندها و روش‌هایی است که برای شناسایی و رفع مشکلات شبکه استفاده می‌شوند. این فرآیندها ممکن است شامل بررسی لاگ‌ها و رویدادهای شبکه، بررسی تنظیمات شبکه، بررسی ترافیک شبکه و تحلیل داده‌های مربوط به شبکه باشد. با استفاده از این تحلیل‌ها، مشکلات شبکه مانند قطعی، کاهش سرعت، عدم دسترسی به منابع شبکه و سایر مشکلات ممکن در شبکه شناسایی و رفع می‌شوند.

به طور کلی، تست و تحلیل در عیب‌یابی مشکلات شبکه به منظور بهبود عملکرد و افزایش قابلیت اطمینان شبکه استفاده می‌شوند. این فرآیندها و روش‌ها در شبکه‌های کامپیوتری در هر سطحی از شبکه، از شبکه‌های کوچک محلی (LAN) تا شبکه‌های گسترده و اینترنت قابل اجرا است.

رفع مشکل شبکه 

پس از شناسایی مشکل، باید اقدامات لازم برای رفع آن را انجام دهید. این موضوع شامل تغییر در تنظیمات و پیکربندی دستگاه‌ها، به‌روزرسانی نرم‌افزار، تغییر کابل‌ها و اتصالات و سایر اقدامات مربوطه است. هنگامی که صحبت از عیب‌یابی مشکلات شبکه به میان می‌آید در اصل منظور ما فرایندی است که در آن مشکلات و اشکالات مربوط به شبکه را تشخیص داده و برطرف می‌کند. در هر مرحله عیب‌یابی مشکلات شبکه، مهم است که دقت و دانش کافی را داشته باشید. همچنین، در صورتی که با مشکلی مواجه شدید که نتوانستید آن را برطرف کنید، بهتر است با یک متخصص شبکه مشورت کنید.

آزمایش و تست

 پس از رفع مشکل، باید شبکه را آزمایش کنید و اطمینان حاصل کنید که مشکل برطرف شده است. این موضوع شامل تست مجدد اتصالات، تست عملکرد شبکه و تست عملکرد سرویس‌ها و برنامه‌های مورد استفاده است. به طور کلی، آزمایش و تست در عیب‌یابی مشکلات شبکه بسیار مهم است و به شما کمک می‌کند تا مشکلات شبکه را به شکل موثری شناسایی کنید. در زیر چند روش و تست معمول در عیب‌یابی مشکلات شبکه را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

پینگ (Ping): این تست برای بررسی اتصال شبکه و بررسی زمان پاسخگویی دستگاه‌ها استفاده می‌شود. با استفاده از دستور ping در خط فرمان (Command Prompt) یا ترمینال (Terminal) در لینوکس می‌توانید به یک دستگاه دیگر در شبکه پیام ارسال کنید و زمان پاسخگویی را بررسی کنید.

تست اتصال (Connectivity Test): با استفاده از ابزارهایی مانند traceroute یا tracert، می‌توانید مسیریابی بسته‌ها را بررسی کنید و مشکلات ممکن در مسیریابی را شناسایی کنید.

تست باند‌ پهنای باند (Bandwidth Test): با استفاده از ابزارهایی مانند Speedtest، می‌توانید سرعت اینترنت و پهنای باند شبکه را اندازه‌گیری کنید. این تست می‌تواند به شناسایی مشکلاتی مانند کاهش سرعت یا محدودیت‌های باند‌پهنایی کمک کند.

تست پورت‌ها (Port Testing): با استفاده از ابزارهایی مانند Telnet یا Port Scanner، می‌توانید وضعیت پورت‌های مختلف در دستگاه‌ها را بررسی کنید و مشکلات ممکن در پورت‌ها را شناسایی کنید.

تست کابل‌ها (Cable Testing): در صورت استفاده از کابل‌های شبکه، تست کابل‌ها می‌تواند به شناسایی مشکلات فیزیکی مانند کابل‌های قطع شده یا خراب کمک کند. ابزارهایی مانند Cable Tester برای این منظور استفاده می‌شوند.

تست نرم‌افزارها و سرویس‌ها (Software and Service Testing): در صورت استفاده از نرم‌افزارها و سرویس‌های شبکه، باید اطمینان حاصل کنید پس از اعمال تغییرات همچنان بدون مشکل به کاربران خدمت‌رسانی می‌کنند. به عنوان مثال، با تست اتصال به سرویس‌های شبکه مانند ایمیل، وب سایت یا سرویس FTP، می‌توانید بررسی کنید که آیا این سرویس‌ها به درستی کار می‌کنند یا خیر.

موارد یاد شده تنها چند مثال از روش‌های موجود در ارتباط با عیب‌یابی مشکلات شبکه هستند. برای هر مشکل خاص، ممکن است نیاز به تست‌ها و روش‌های دیگری باشد. همچنین، توصیه می‌شود قبل از انجام هر تست، مستندات و منابع مربوطه را مطالعه کنید و در صورت نیاز به کمک یک تکنسین شبکه این کار را انجام دهید.

روش عیب یابی شبکه LAN

یکی از مشکلاتی که متخصصان فناوری اطلاعات و کارشناسان شبکه در سازمان‌ها و شرکت‌ها با آن روبه‌رو هستند، مشکلات پیرامون شبکه‌های محلی است. به طور کلی، روش انجام این کار به شرح زیر است:

1. بررسی اتصال فیزیکی: ابتدا مطمئن شوید کابل‌ها به درستی به دستگاه‌ها و سوییچ‌ها متصل شده‌اند و کانکتورها سالم هستند. همچنین، از صحت اتصالات فیزیکی در سوییچ‌ها و روترها اطمینان حاصل کنید.
2. بررسی تنظیمات IP: مطمئن شوید که دستگاه‌ها در یک شبکه با IP یکسان قرار دارند و تنظیمات IP به درستی انجام شده است. بررسی کنید که آیا IP به صورت ثابت استفاده می‌شود یا پویا (DHCP).
3. بررسی تنظیمات DNS: اگر دستگاه‌ها به اینترنت دسترسی ندارند، مطمئن شوید که تنظیمات DNS به درستی انجام شده است. اگر از سرور DNS داخلی استفاده می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که سرور DNS درست پیکربندی شده است.
4. بررسی فایروال: مطمئن شوید که فایروال‌ها در دستگاه‌ها و سوییچ‌ها تنظیمات مناسبی دارند و مانع برقراری ارتباطات شبکه نمی‌شوند.
5. استفاده از ابزارهای عیب‌یابی شبکه: همان‌گونه که اشاره کردیم از ابزارهای مانند ping، tracert (traceroute) و nslookup برای تست اتصال و بررسی مسیریابی در شبکه استفاده کنید. این ابزارها می‌توانند به شما کمک کنند تا مشکلات مربوط به اتصال و مسیریابی را شناسایی کنید.
6. بررسی سوییچ‌ها و روترها: مطمئن شوید که سوییچ‌ها و روترها به درستی پیکربندی شده‌اند و درست عمل می‌کنند. بررسی کنید که آیا پورت‌ها در سوییچ‌ها فعال هستند و از هر دستگاهی به درستی به سوییچ متصل شده است.
7. بررسی سرویس‌ها و سرویس‌دهنده‌ها: اگر مشکل در دسترسی به سرویس‌های خاصی مانند اینترنت، ایمیل یا سرویس‌های دیگر وجود دارد، مطمئن شوید که سرویس‌دهنده‌ها درست عمل می‌کنند و مشکل از سمت آن‌ها نیست.
8. بررسی تنظیمات امنیتی: مطمئن شوید که تنظیمات امنیتی در دستگاه‌ها و سوییچ‌ها به درستی پیکربندی شده‌اند و از ارتباطات شبکه جلوگیری نمی‌کنند.
9. استفاده از ابزارهای نرم‌افزاری عیب‌یابی شبکه: از ابزارهای نرم‌افزاری مانند Wireshark، NetCrunch و SolarWinds برای مانیتورینگ و تحلیل ترافیک شبکه استفاده کنید. این ابزارها می‌توانند به شما کمک کنند تا مشکلات مربوط به ترافیک و عملکرد شبکه را شناسایی کنید.

با استفاده از این روش‌ها، می‌توانید عیب یابی شبکه LAN را انجام دهید. در صورتی که مشکل ادامه دارد، ممکن است نیاز به کمک یک کارشناس شبکه داشته باشید.

عیب یابی شبکه می‌تواند یک فرایند پیچیده و زمان‌بر باشد. در برخی موارد، ممکن است نیاز به تخصص و تجربه بیشتری داشته باشید. در صورتی که با مشکلات شبکه مواجه شدید و نتوانستید آن‌ها را رفع کنید، بهتر است با متخصصان شبکه مشورت کنید.

روش عیب یابی شبکه WAN

شبکه گسترده WAN سرنام (Wide Area Network) نوع خاصی از شبکه‌های کامپیوتری است که به منظور برقراری ارتباط مکان‌های دور از یکدیگر استفاده می‌شود. این شبکه‌ها معمولا برای ارتباط بین شعبه‌ها، دفاتر فرعی، شهرها، کشورها و حتی قاره‌ها استفاده می‌شوند. شبکه WAN از طریق اتصالات عمومی مانند خطوط تلفن، فیبر نوری، ماهواره و اینترنت ارتباط میان گره‌های مختلف را برقرار می‌کند. شبکه WAN امکان انتقال داده‌ها و ارتباط بین مکان‌های دور را فراهم می‌کند. این شبکه‌ها قابلیت انتقال داده‌ها با سرعت بالا را دارند، زیرا پهنای باندی که از آن استفاده می‌کنند، زیاد است. از طریق شبکه WAN، کاربران می‌توانند به منابع و سرویس‌های مختلفی دسترسی پیدا کنند، مانند اشتراک فایل، ارسال ایمیل، استفاده از برنامه‌های ابری و دسترسی به اینترنت.

شبکه WAN می‌تواند توسط ارائه‌دهندگان خدمات ارتباطی مختلفی ارائه شود و معمولا نیاز به تجهیزات و مدیریت پیچیده‌تری نسبت به شبکه‌های محلی (LAN) دارد. این شبکه‌ها برای سازمان‌ها و شرکت‌ها که نیاز به ارتباطات بین مکان‌های دور دارند، بسیار حیاتی هستند.

هنگامی‌که صحبت از عیب‌یابی شبکه‌های گسترده به میان می‌آید، مقیاس کار گسترده‌تر می‌شود. با این‌حال، به شکل کلی برای عیب‌یابی شبکه WAN به شرح زیر انجام می‌شود:

 بررسی اتصال فیزیکی: همانند شبکه‌های محلی، اولین قدم اطمینان حاصل کردن از این موضوع است که آیا همه کابل‌ها و اتصالات فیزیکی در شبکه به درستی متصل شده‌اند. بررسی کنید که کابل‌ها دارای خرابی یا قطعی نباشند و اتصالات به درستی بسته شده باشند.

بررسی تنظیمات شبکه: مطمئن شوید که تنظیمات شبکه در دستگاه‌های مختلف به درستی پیکربندی شده باشند. بررسی کنید که IP آدرس‌ها، زیرشبکه‌ها، دروازه‌ها و DNS درست تنظیم شده باشند.

بررسی ترافیک شبکه: بررسی کنید که آیا ترافیک شبکه به درستی جریان دارد یا خیر. می‌توانید از ابزارهای مانیتورینگ شبکه مانند Wireshark یا SNMP استفاده کنید تا ترافیک شبکه را بررسی کنید و مشکلات را شناسایی کنید.

بررسی تنظیمات روترها و سوییچ‌ها: مطمئن شوید که تنظیمات روترها و سوییچ‌ها به درستی انجام شده است. بررسی کنید که مسیریابی، VLAN‌ها، ACL‌ها و سایر تنظیمات شبکه به درستی تنظیم شده باشند.

بررسی اتصال اینترنت: اگر شبکه WAN به اینترنت متصل است، بررسی کنید که اتصال اینترنت به درستی کار می‌کند. بررسی کنید که مودم یا روتر اینترنت به درستی پیکربندی شده و اتصال اینترنت فعال است.

استفاده از ابزارهای تست شبکه: می‌توانید از ابزارهای تست شبکه مانند ping، traceroute و nslookup استفاده کنید تا مسیریابی و اتصال به سرویس‌های دیگر را بررسی کنید و مشکلات را شناسایی کنید.

مشاوره با تیم پشتیبانی: در صورتی که همه مراحل بالا را انجام دادید و مشکل همچنان وجود دارد، می‌توانید با تیم پشتیبانی شبکه خود یا تامین کننده خدمات شبکه تماس بگیرید تا در رفع مشکل به شما کمک کنند.

لطفا توجه داشته باشید که عیب یابی شبکه WAN ممکن است به دلیل پیچیدگی شبکه و تنوع تجهیزات مورد استفاده، چالش‌های خاصی داشته باشد. در صورت نیاز، بهتر است با تیم فنی متخصص مشورت کنید.

عیب یابی شبکه MAN به چه صورتی انجام می‌شود؟

شبکه MAN یا شبکه منطقه‌ای شهری، یک شبکه کامپیوتری است که در یک منطقه جغرافیایی وسیع‌تر از یک شبکه محلی (LAN) و کوچک‌تر از یک شبکه گسترده (WAN) گسترش می‌یابد. شبکه‌های MAN معمولا برای اتصال شبکه‌های LAN به یکدیگر یا برای ارائه خدمات دسترسی اینترنت به مشترکان استفاده می‌شوند. شبکه‌های MAN می‌توانند از انواع مختلفی از فناوری‌ها برای اتصال شبکه‌ها استفاده کنند، از جمله فیبرنوری، کابل کواکسیال و کابل UTP. سرعت شبکه‌های MAN می‌تواند از چند مگابیت در ثانیه تا چند گیگابیت در ثانیه باشد. شبکه‌های MAN معمولا توسط سازمان‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی و ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت (ISP) اداره می‌شوند. شبکه‌های MAN مزایای زیادی نسبت به شبکه‌های LAN و WAN دارند، از جمله:

سرعت بیشتر

قابلیت اطمینان بیشتر

هزینه کمتر

شبکه‌های MAN نقش مهمی در زیرساخت شبکه‌های کامپیوتری ایفا می‌کنند. آن‌ها به سازمان‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کنند تا شبکه‌های خود را به یکدیگر متصل کنند و خدمات دسترسی اینترنت را به مشترکان ارائه دهند. عیب‌یابی شبکه MAN می‌تواند چالش برانگیز باشد، زیرا شبکه‌های MAN معمولا پیچیده‌تر از شبکه‌های LAN هستند. با این حال، با پیروی از برخی مراحل عیب‌یابی شرح داده شده در زیر می‌توانید مشکلات را در شبکه شناسایی و برطرف کنید. مراحل عیب یابی مشکلات شبکه MAN به شرح زیر است:

مشکل را شناسایی کنید: اولین قدم در عیب یابی شبکه، شناسایی مشکل است. چه چیزی کار نمی‌کند؟ آیا دستگاهی به شبکه متصل نمی‌شود؟ آیا دستگاه‌ها با یکدیگر ارتباط برقرار نمی‌کنند؟ پس از شناسایی مشکل، می‌توانید شروع به عیب‌یابی کنید.

تجهیزات را بررسی کنید: اولین چیزی که باید بررسی کنید، تجهیزات شبکه است. آیا دستگاه‌ها به‌درستی روشن هستند؟ آیا کابل‌ها به درستی وصل شده‌اند؟ آیا قطعات داخلی تجهیزات با مشکل روبه‌رو شده‌اند؟ اگر مشکلی در تجهیزات وجود دارد، باید آن را برطرف کنید قبل از این‌که به مراحل بعدی بروید.

تنظیمات شبکه را بررسی کنید: مرحله بعدی، بررسی تنظیمات شبکه است. آیا آدرس IP دستگاه‌ها به درستی پیکربندی شده است؟ آیا شبکه‌ها و زیرشبکه‌ها به درستی پیکربندی شده‌اند؟ آیا دیوارهای آتش به درستی پیکربندی شده‌اند؟ اگر مشکلی در تنظیمات شبکه وجود دارد، باید آن را برطرف کنید و بعد به سراغ مراحل بعدی بروید.

ارتباطات شبکه را بررسی کنید: مرحله بعدی، بررسی ارتباطات شبکه است. آیا دستگاه‌ها می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند؟ آیا دستگاه‌ها می‌توانند به اینترنت دسترسی داشته باشند؟ اگر مشکلی در ارتباطات شبکه وجود دارد، ابتدا باید مشکل ارتباطی را برطرف کنید.

شبکه را اسکن کنید: اگر هنوز مشکل را پیدا نکرده‌اید، می‌توانید شبکه خود را اسکن کنید و به دنبال مشکلات احتمالی باشید. اسکن شبکه می‌تواند به شما در شناسایی مشکلاتی مانند قطعی کابل، ازدحام شبکه و دستگاه‌های ناخواسته کمک کند.

بخوانید: آشنایی با معماری ابر ترکیبی و مرکز داده