مرکز داده
زمان تخمینی مطالعه: 8 دقیقه
طراحی یک مرکز داده کارآمد کار ساده‌ای نیست. قبل از شروع، مولفه‌های تاسیسات و زیرساخت مرکزداده و استانداردهای مختلف باید به دقت بررسی شوند، زیرا مراکزداده به‌عنوان شاهراه عملیاتی سازمان‌های بزرگ شناخته می‌شوند. مراکزداده با هدف آماده‌سازی زیرساختی که منابع و خدمات موردنیاز کارمندان، شرکا و مشتریان تجاری در سراسر جهان را فراهم می‌کند، پیاده‌سازی می‌شوند.
یک کسب‌وکار کوچک یا متوسط اغلب می‌تواند یک “مرکز داده” کارآمد را در محدوده‌ای محدود و در قالب یک رک سرور یا اتاق سرور پیاده‌سازی کند و کارهای روزمره خود را انجام دهد. با این حال، در مقیاس بزرگ و فراگیر، سازمان‌ها فضای اختصاصی و بزرگی را برای پیاده‌سازی مراکزداده آماده میکنند که متشکل از مولفه‌های مختلفی مثل فضای فیزیکی، تجهیزات سرمایشی، تجهیزات اطفای حریق، مدیریت زیرساخت‌ها و مولفه‌ها و کنترل‌های امنیتی فیزیکی و دیجیتالی است.
با یک حساب سرانگشتی متوجه می‌شویم که مراکزداده بزرگ‌ترین و گران‌ترین دارایی هر کسب‌وکاری هستند. همین مساله رهبران کسب‌وکار و فناوری‌اطلاعات را مجبور می‌کند در هنگام طراحی و ساخت مراکزداده به نکات مختلفی دقت کنند تا اطمینان حاصل کنند، مرکزداده پاسخ‌گوی نیازهای تجاری آن‌ها است و در طول حیات خود مدت زمان downtime بودن آن در کم‌ترین حالت ممکن قرار خواهد داشت. علاوه بر این، مراکزداده باید نسبت به تغییرات کسب‌وکار انعطاف‌پذیر باشند و مشکل خاصی از بابت افزودن یا تغییر سخت‌افزارها نداشته باشند.
مولفه‌های اصلی شکل‌دهنده یک مرکز داده
هنگامی‌که صحبت از طراحی مرکزداده به میان می‌آید با دو جنبه اصلی روبه‌رو هستیم که تسهیلات و زیرساخت فناوری‌اطلاعات نام دارند. این دو جنبه کلیدی در تعامل با یکدیگر کار میکنند، اما می‌توان آن‌ها را جداگانه مورد بحث قرار داد.
تسهیلات (Facility): تسهیلات به ساختمان فیزیکی مورد استفاده برای پیاده‌سازی مرکزداده اشاره دارد. به عبارت ساده‌تر، مرکزداده نیازمند یک فضای بزرگ است که زیرساخت‌ها در آن مستقر شوند. درست است که ما می‌توانیم از هر فضای فیزیکی برای استقرار زیرساخت فناوری اطلاعات استفاده کنیم، اما طراحی اصولی یک مرکز باید حداقل شرایط زیر را داشته باشد:
فضای فیزیکی: به‌طور معمول، باید فضای کف کافی که با واحد فوت مربع یا متر مربع محاسبه می‌شود برای استقرار تجهیزات وجود داشته باشد. این فضا برای نگهداری تجهیزات فناوری‌اطلاعات که کسب‌وکار قصد دارد در حال‌حاضر و آینده از آن‌ها استفاده کند مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. این فضا باید به لحاظ امنیتی و فیزیکی در مکان مناسبی قرار داشته باشد و اگر قرار است، اجاره شود، هزینه‌ای که پرداخت می‌کنید مقرون به صرفه باشد. برخی از شرکت‌ها فضای کافی برای استقرار مرکزداده در اختیار دارند، در حالی‌که برخی دیگر به‌سراغ راهکار هم‌مکانی می‌روند و فضای موردنیاز را از شرکت‌ها اجاره میکنند.
برق (Power): یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین مسایلی که هنگام پیاده‌سازی مرکزداده باید به آن دقت کنید، میزان توان مصرفی تجهیزات است که بر حسب وات محاسبه می‌شود. تجهیزات مرکزداده نیازمند جریان الکتریسیته‌ای پایدار و بدون نوسان هستند که قابل اعتماد باشد. برخی از شرکت‌های پیشرو در صنعت فناوری‌اطلاعات از انرژی‌های تجدید‌پذیر و مکمل/کمکی برای این منظور استفاده میکنند. اصل مهمی که باید در این زمینه به آن دقت کنید، سامانه برق اضطراری است که در صورت قطعی برق، انرژی موردنیاز تجهیزات را برای مدت زمان مشخصی تامین کند.
سرمایشی (Cooling): بخش قابل‌توجهی از برق مصرفی مرکزداده توسط تجهیزات سرمایشی مصرف می‌شود که گرمای تولید شده توسط تجهیزات را دفع میکنند. گرمایی که توسط این تجهیزات تولید می‌شوند باید با استفاده از سامانه‌های HVAC عادی و سایر تجهیزات سرمایشی دفع شود تا طول عمر مفید قطعات کاهش پیدا نکند.
امنیت (Security): با توجه به این‌که مراکزداده میزبان اطلاعات حساسی هستند و نقش مهمی در پیشبرد اهداف تجاری دارند، تامین امنیت آن‌ها اهمیت زیادی دارد و باید از راهکارهای مختلفی مثل کنترلر‌های دسترسی، خط‌مشی‌های امنیتی و ابزارهای مناسب برای تامین امنیت آن‌ها استفاده کرد و بر عملکرد کارمندان از طریق ابزارهایی مثل دوربین‌های مداربسته تصویری نظارت کرد.
مدیریت (Management): به‌طور معمول، مراکــــزداده مدرن دارای یک ســـــامانه مدیریت ساختمان (BMS) ســـرنام building management system هستند که به کارشناسان شبکه کمک می‌کند نظارت دقیقی بر محیط مرکزداده به شکل بلادرنگ اعمال کنند. این سامانه‌ها اطلاعاتی در ارتباط با دما، رطوبت، میزان مصرف برق، وضعیت تجهیزات سرمایشی، کنترل‌های دسترسی و امنیت در اختیار کارشناسان شبکه قرار می‌دهد.
زیرساخت (Infrastructure): زیرساخت نشان‌دهنده مجموعه متنوع و گسترده‌ای از تجهیزات فناوری‌اطلاعات است که درون مرکزداده مستقر شده‌اند. این تجهیزات برنامه‌های مختلفی را اجرا میکنند و خدماتی را به کسب‌وکارها و مشتریان آن‌ها ارائه می‌دهد. یک زیرساخت فناوری‌اطلاعات عادی شامل مولفه‌های زیر است:
سرورها (Servers): این رایانه‌ها میزبان برنامه‌های سازمانی هستند و وظایف محاسباتی را انجام می‌دهند.
ذخیره‌سازی (Storage):. سامانه‌های فرعی، مثل آرایه‌های دیسکی را شامل می‌شوند که برای ذخیره‌سازی و محافظت از داده‌های کاربردی و تجاری استفاده می‌شوند.
شبکه‌سازی (Networking): به تجهیزات مورد نیاز برای ساخت یک شبکه تجاری اشاره دارند که شامل سوییچ‌ها، روترها، فایروال‌ها و سایر مولفه‌های امنیت سایبری است.
کابل‌ها و رک‌ها (Cables and racks): کابل‌ها مسئولیت متصل کردن تجهیزات فناوری‌اطلاعات به یکدیگر و برقراری ارتباط آن‌ها را بر عهده دارند. به‌طور معمول، سازمان‌های بزرگ تجهیزات را درون رک‌ها قرار می‌دهند و رک‌ها را بر مبنای آرایش خاصی در مکان فیزیکی مستقر میکنند تا دسترسی به تجهیزات ساده باشد و امکان خنک‌سازی آن‌ها بدون مشکل فراهم شود.
برق پشتیبان (Backup power): منبع تغذیه بدون وقفه (UPS)، فلایویل (flywheel) و سایر سامانه‌های برق اضطراری به منظور اطمینان از رفتار منظم و دقیق زیرساخت در صورت قطع برق اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
زیرساخت‌های مدیریتی (Management platforms): پلت‌فرم‌های مدیریت زیرســــاخت مرکزداده (DCIM) ســــرنام data center infrastructure management برای نظارت و مدیریت بر گزارش‌های تولید شده توسط تجهیزات در ارتباط با سلامت، دسترس‌پذیری، ظرفیت و پیکربندی سامانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هنگامی‌که یک کسب‌وکار تصمیم به طراحی و ساخت یک مرکزداده می‌گیرد، تمرکز اصلی بر طراحی و ساخت تاسیسات است، اما کارشناسان خبره طراحی مرکزداده به موارد دیگری مثل بهبود عملکرد مرکز داده، استفاده طولانی مدت از تجهیزات، بازگشت سریع سرمایه و موارد این چنینی دقت نظر خاصی دارند.
چگونه یک مرکز داده طراحی کنیم
هیچ استاندارد مشخص یا الزامی برای طراحی یا ساخت مرکز داده وجود ندارد. یک مرکزداده برای پاسخ‌گویی به نیازهای منحصر به فرد کسب‌وکارها طراحی می‌شود. با این حال، هدف اصلی هر استاندارد ایجاد یک پلت‌فرم مشترک بر مبنای بهترین شیوه‌ها است. خوشبختانه، مجموعه‌ای از استانداردها در ارتباط با طراحی مرکزداده وجود دارد که کسب‌وکارها می‌توانند از یک یا چند استاندارد یا بخش‌هایی از استانداردها در یک پروژه مرکزداده استفاده کنند. استانداردها به کارشناسان شبکه کمک میکنند تا اطمینان کنند موارد زیر به دقت مورد بررسی قرار گرفته‌اند:
طراحی مفهومی؛
چیدمان و برنامه‌ریزی برای استفاده درست از فضا؛
الزامات ساخت و ساز ساختمان؛
مسایل امنیتی فیزیکی؛
استقرار وسایل داخلی ساختمان (سامانه‌های مکانیکی، الکتریکی، لوله‌کشی و آتش‌نشانی)؛
بررسی عملیات و گردش کار تجهیزات
نگهداری.
امروزه، استانداردهای مختلف در ارتباط با طراحی مرکزداده و زیرساخت‌ها در دسترس قرار دارند که از مهم‌ترین آن‌ها به موارد زیر باید اشاره کرد:
Uptime Institute Tier Standard: استاندارد فوق بر طراحی، ساخت و راه‌اندازی مرکزداده متمرکز است و بر انعطاف‌پذیری تجهیزات و دستیابی به افزونگی تاکید دارد.
ANSI/TIA 942-B: این استاندارد شامل برنامه‌ریزی، طراحی، ساخت و راه‌اندازی فضای فیزیکی و حفاظت در برابر آتش‌سوزی و تعمیر و نگهداری از تجهیزات می‌شود. همچنین از چهار سطح رتبه‌بندی در ارتباط با قابلیت اطمینان استفاده می‌کند که توسط متخصصان دارای گواهی BICSI تدوین شده است.
سری EN 50600: این سری از استانداردها بر کابل‌کشی ساخت‌یافته محیط فناوری‌اطلاعات و طراحی شبکه متمرکز است و مفاهیم افزونگی و قابلیت اطمینان زیرساخت را مطابق با استاندارد Tier موسسه Uptime مورد استفاده قرار می‌دهد.
ASHRAE: مجموعه دستورالعمل‌های ASHRAE مختص فناوری‌اطلاعات یا مراکزداده نیستند، اما بر طراحی و پیاده‌سازی دقیق تجهیزات تهویه مطبوع، تبرید و زمینه‌های مرتبط تاکید دارند.
بدون دیدگاه