با توجه به قرار داشتن سرورهای بیشتر سازمان‌های دولتی، نیمه‌دولتی و خصوصی در دیتاسنتر های تهران پیش‌بینی اینکه فعالیت مراکزی از قبیل بانک‌ها، مراکز دانشگاهی و آموزشی، بیمارستان‌ها، بیمه‌ها، بورس، تاکسی‌های اینترنتی و … بعد از وقوع زلزله‌ای شدید در تهران با مشکلات جدی مواجه شود دور از انتظار نیست.

 زلزله شدید، توهم یا واقعیت؟

گسل شمال تهران از کرج تا لواسانات امتداد دارد. گسل جنوب تهران یا همان گسل ری شمالی و گسل ری جنوبی قابلیت زلزله بین 7 تا 7.6 ریشتر را داراست. گسل مشاء-فشم که از سمت فیروزکوه و دماوند تا محدوده کندوان امتداد یافته و طول آن حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر است و توانمندی‌اش برای زلزله بیش از ۷ ریشتر است. گسل شمال تهران در لواسانات و لشکرک از همین گسل انشعاب یافته و ثابت شده که در طول تاریخ ۱۰ هزار ساله گذشته، این گسل بارها فعال بوده‌است و در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ ساعت ۰۰:۴۸ بامداد پس از ۱۹۰ سال مجدداً این گسل فعال شد و زلزله‌ای به قدرت ۵٫۱ ریشتر را به‌وجود آورد. مردم پس از وقوع زلزله ساعت‌ها در بیرون از خانه و در محیط باز ماندند و عده‌ای ترجیح دادند شب را به همراه خانواده در ماشین‌های خود سپری کنند. این بار به خیر گذشت اما آیا کسی می‌تواند ادعا کند دیگر خطری به نام زلزله تهران (مرکز نگهداری بسیاری از دیتاسنترهای مهم کشور) را تهدید نمی‌کند؟

دیتاسنتر ها در مواقع وقوع زلزله

دیتاسنترهایی که برای وقوع زلزله بزرگ آماده نباشند، به راحتی از اتاقی با ردیفه‌های منظمی از سرور تبدیل به خرابه می‌شوند. رک‌های سرور یکی پس از دیگری مثل دومینو بر روی رک‌های دیگر می‌افتند، اتصالات شبکه با مشکل مواجه می‌شوند و تجهیزات آسیب می‌بینند. دیتاسنترهایی که در مناطق پرخطر از نظر زلزله (مثل تهران) قرار دارند، خسارات مالی زیادی به همراه خواهد داشت. هر گونه شتاب خارجی غیرمنتظره مستعد آن است که به داده‌های مراکز داده آسیب بزند. منابع مختلف ایجادکننده ارتعاش مانند ساختمان‌سازی، خطوط راه‌آهن و حتی ترافیک‌های سنگین می‌تواند اطلاعات موجود در دیتاسنترها را از بین ببرد، قطعاً زلزله هم همین اثرات را در پی خواهد داشت.
حال پاسخ به این سوال ضروری به نظر می‌رسد: چند درصد از دیتاسنترهای حیاتی و استراتژیک در تهران در برابر زلزله (مخصوصا زلزله‌های شدید) مقاوم هستند؟ آیا در این زمینه مستنداتی وجود دارد؟ چند درصد از سازمان‌های مهم کشور که به مردم خدمات‌رسانی آنلاین انجام می‌دهند، در سایر شهرهای کشور هم سرور دارند، آیا دیتاسنترهای آن‌ها ایمن است؟

در این جاست که باید بحث مقاوم‌سازی دیتاسنترها در برابر زلزله بیش از پیش مهم می‌شود.

مقاوم‌سازی دیتاسنتر ها در برابر زلزله

با توجه به زلزله‌خیر بودن مناطق مختلف کشور و از جمله شهر تهران، منطقی است که سازمان‌های بزرگ (چه آن‌هایی که دیتاسنتر دارند و چه آن‌هایی که دیتاسنتر جدید می‌سازند) به روش‌های جدیدی فکر کنند که این سازه‌های مهم را در برابر ارتعاشات ناشی از زمین‌لرزه مقاوم کنند. تکنیک‌های ساخت و ساز جدیدی برای مقاوم کردن ساختمان‌ها در برابر زلزله به کار گرفته می‌شوند.
یک باکس باز شود و در آن اسم مطلب « امنیت دیتا سنترها | خدمات ابر چگونه فایل‌های شما را ایمن نگه می‌دارند؟» آورده شود (با فونت درشت) و به آن مطلب لینک‌دهی شود. مثلا این شکلی: مطلب «امنیت دیتاسنترها…..» را مطالعه کنید.
متاسفانه بسیاری از ساختمان‌هایی که در کشورمان برای احداث دیتاسنتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند، قدیمی هستند و از امنیت لازم و شایسته برخوردار نیستند. یکی از اقدامات لازم این است که محل‌های دیتاسنترها از نزدیک توسط تیم‌های تخصصی و متخصصین زلزله‌شناس بررسی شوند و در صورتی که نتایج حاصل از لرزه‌سنجی (آزمایش مقاومت سازه در برابر زمین‌لرزه) مناسب و استاندارد نباشد، اقدامات لازم برای مقاوم‌سازی بنا صورت بگیرد. یکی از نکات خیلی پایه‌ای در این زمینه این است که اگر اتاق سرور در مکانی غیر از پایین‌ترین طبقه سازه باشد، مقاوم‌سازی را باید از پی آغاز کرد که خود مستلزم هزینه‌های هنگفت است.

 مراحل مقاوم‌سازی ساختمان دیتاسنتر

• دیوارها تا رسیدن به سطح آجری تراشیده می‌شود.
• سوراخ‌ها و منافذ حتی‌الامکان پر می‌شوند.
• سطوح مختلف با یک لایه سیمانی پر می‌شود.
• لایه‌ای از مواد ضدآتش برای جلوگیری از گسترش حریق روی لایه سیمانی کشیده می‌شود.
• مسیرگذاری کف و سقف برای عبور لوله‌های اطفای حریق، شبکه و برق اجرا می‌شود.

و

• آهن‌گذاری و ستون‌گذاری اجرا می‌شود.
• شبکه‌های فلزی نصب و روی آن‌ها گچ‌کاری صورت می‌گیرد.
• بعد از خشک شدن گچ روی آن با لایه ضدآتش اپوکسی پوشانده می‌شود.

یک باکس باز شود و در آن اسم مطلب « 5 چیز که در هنگام تعمیر و نگهداری مراکز داده باید به خاطر داشته باشید» آورده شود و به مطلب مربوطه لینک‌دهی انجام شود.

کلام آخر

مسلما مقاوم‌سازی دیتاسنتر در برابر زلزله کار ساده‌ای نخواهد بود و برای اجرایی شدن آن نیاز به استفاده از متخصصین و صرف هزینه‌های هنگفت است. در همین رابطه در سال 1396  سمیناری یک روزه با عنوان «مقاوم‌سازی مراکز داده در برابر زلزله با هدف بررسی اثرات زلزله در شبکه‌های ارتباطی» توسط ستاد توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات فضای مجازی معاونت علمی ریاست جمهوری و با حضور مهمانانی از کشور اسپانیا برگزار شد اما متاسفانه خروجی مشخصی نداشت و ادامه‌دار هم نبود.
حالا و با وقوع زلزله اخیر تهران دوباره زنگ خظر به صدا در آمده است. امنیت دیتاسنترها را باید جدی‌تر بگیریم. اگر در زمینه ایمن و مقاوم‌سازی دیتاسنترها سوالی دارید با لاوان ارتباط تماس بگیرید تا کارشناسان ما در سریع‌ترین زمان پاسخگوی شما باشند. اگر علاقه‌ای به تماس گرفتن ندارید منتظر کامنت شما هستیم.