مرکز عملیات امنیت SOC سرنام Security Operations Center یک مرکز کنترلی است که برای مدیریت و پایش امنیت شبکه، سامانهها و برنامه‌های یک سازمان ایجاد می‌شود. به‌طور معمول، این مراکز در سازمان‌های بزرگ و پیچیده مثل شرکت‌های بزرگ، دانشگاه‌ها و سازمان‌های دولتی و نظامی، ایجاد می‌شود.
SOC با استفاده از ابزارهای مختلفی مانند سامانههای تشخیص نفوذ، ردیابی رویدادها و فعالیت‌های شبکه و همچنین با تحلیل داده‌های سازمان، به شناسایی و پاسخ به تهدیدات امنیتی مختلف می‌پردازد. این مرکز به‌صورت ۲۴ ساعته فعال است و از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف اصلی SOC، بهبود توانایی سازمان در پیشگیری، تشخیص و پاسخ به حملات امنیتی است. از دیگر وظایف مرکز عملیات امنیت، گزارش‌دهی به مدیران سازمان و تهیه راهکارهایی برای بهبود امنیت سازمان، آموزش کارکنان و پشتیبانی از فرآیندهای امنیتی سازمان است.
مرکز عملیات امنیت چگونه کار می‌کنند؟
SOC با استفاده از فناوری‌های مختلف، ابزارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، فرآیندهای استاندارد و تیم‌های متخصص، برای مدیریت و پایش امنیت شبکه‌ها، سامانهها و برنامه‌های یک سازمان فعالیت می‌کنند.
در ابتدا، SOC با جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های امنیتی مانند رویدادها، لاگ‌ها و فعالیت‌های شبکه، برای شناسایی تهدیدات امنیتی و حملات مختلف، فعالیت خود را آغاز می‌کند. پس از شناسایی تهدیدات، تیم‌های SOC با استفاده از ابزارهای امنیتی مانند سامانههای تشخیص نفوذ و سامانههای مدیریت تهدیدات، به تحلیل و ارزیابی حملات می‌پردازد تا مکانیزم‌های امنیتی بهبود پیدا کنند.
به طور معمول، تیم‌های SOC به صورت ۲۴ ساعته فعالیت می‌کنند و در مواقع اضطراری اقدام به پاسخ‌گویی سریع به تهدیدات امنیتی می‌کنند. این تیم‌ها علاوه بر تحلیل و پاسخ به حملات امنیتی، به تدوین گزارش‌های امنیتی و آموزش کارکنان سازمان نیز مشغول هستند.
در کل، SOC با استفاده از فناوری‌های مدرن و تخصصی و تیم‌های متخصص، به شناسایی و پاسخ به تهدیدات امنیتی مختلف می‌پردازند تا هکرها شانس کمی برای نفوذ به زیرساخت‌ها پیدا کنند.
مزایای داشتن مرکز عملیات امنیتی چیست؟
داشتن SOC برای یک سازمان مزایای بالقوه‌ای به‌همراه دارد که از مهم‌ترین آن‌ها به موارد زیر باید اشاره کرد:
شناسایی و پیشگیری از حملات: SOC با ایجاد یک فرآیند مدیریت امنیتی، به شناسایی و پیشگیری از حملات امنیتی کمک می‌کند. با تحلیل مستمر داده‌های امنیتی و رویدادهای شبکه، SOC می‌تواند به‌سرعت تهدیدات امنیتی جدید را شناسایی و به مقابله با آن‌ها بپردازد.
پاسخ به حملات در زمان کوتاه‌تر: با داشتن مرکز عملیات امنیت، سازمان می‌تواند به‌سرعت به حملات امنیتی پاسخ دهد و به مقابله با آن‌ها بپردازد. همچنین، تجربه و مهارت متخصصان شاغل در مرکز عملیات امنیت نقش مهمی در پاسخ‌گویی سریع به حملات دارند.
بهبود امنیت: با داشتن یک مرکز عملیات امنیت کارآمد، سازمان می‌تواند امنیت زیرساخت‌ها را به شکل قابل‌توجهی ارتقا دهد. مرکز عملیات امنیت با ارائه گزارش‌های امنیتی و تحلیل‌های رویدادها، به سازمان کمک می‌کند تا بهبود‌های لازم را در سامانهها و فرآیندهای امنیتی خود اعمال کند.
کاهش خسارت‌های احتمالی: با داشتن یک مرکز عملیات امنیت می‌توان از خسارت‌های احتمالی ناشی از حملات امنیتی کاسته و در نتیجه، هزینه‌های مالی و از دست دادن اعتبار آن را کاهش داد.
در مجموع، داشتن یک مرکز عملیات امنیت برای سازمان‌ها امری ضروری است که بهبود امنیت، کاهش خسارات احتمالی و افزایش توانایی‌های مدیریت امنیتی را به همراه دارد.
چگونه می‌توان یک مرکز عملیات امنیت را پیاده کرد؟
پیاده‌سازی یک مرکز عملیات امنیت به دلیل پیچیدگی آن، نیازمند پشت سر گذاشتن مراحلی است که در زیر به طور خلاصه شرح داده شده است:
تشخیص نیازهای سازمان: در ابتدا، باید نیازهای سازمان در زمینه مدیریت امنیت و ایجاد یک مرکز عملیات امنیت شناسایی شود. این نیازها می‌تواند شامل تعداد کاربران، تعداد سرویس‌های شبکه، نوع اطلاعاتی که در دسترس هستند و غیره باشد.
بررسی فناوری‌های مورد نیاز: برای ایجاد یک مرکز عملیات امنیت باید از فناوری‌های مدرن و مناسب استفاده کرد. این فناوری‌ها ممکن است شامل سامانههای تشخیص نفوذ، سامانههای مدیریت رویداد، سامانههای مدیریت تهدیدات و غیره باشند.
پیکربندی و راه‌اندازی تجهیزات: پس از تشخیص نیازهای سازمان و بررسی فناوری‌های موردنیاز باید تجهیزات و برنامه‌های مورد نیاز برای ساخت مرکز عملیات امنیت را پیاده‌سازی کرد. این فرآیند شامل پیکربندی تجهیزات، نصب ابزارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری است.
آموزش اعضا تیم مرکز عملیات امنیت: پس از پیاده‌سازی مرکز عملیات امنیت باید اعضا تیم آموزش‌های فنی را دریافت کنند تا بتوانند به صورت صحیح از تجهیزات و برنامه‌های مرکز عملیات امنیت استفاده کنند.
پیاده‌سازی فرآیندهای امنیتی: برای استفاده بهینه از مرکز عملیات امنیت باید فرآیندهای امنیتی سازمان با این مرکز هماهنگ شوند. برای این منظور، باید فرآیندهای امنیتی مورد نیاز شناسایی شوند و بخش‌های مختلف سازمان با این مرکز در تعامل باشند.
راه‌اندازی مرکز عملیات امنیت: پس از پیاده‌سازی تمامی مراحل، مرکز عملیات امنیت باید به‌صورت رسمی راه‌اندازی شود و به‌صورت مستمر پایش شده و مشکلات آن برطرف شوند.
در کل، پیاده‌سازی یک مرکز عملیات امنیت به‌دلیل پیچیدگی آن، نیازمند تحلیل دقیق نیازهای سازمان، استفاده از فناوری‌های موردنیاز، آموزش تیم‌های مرکز عملیات امنیت و هماهنگی با فرآیندهای امنیتی سازمان است.
ساختار سازمانی و نقش‌های مختلف در SOC
مرکز عملیات امنیت به‌عنوان بخشی از شبکه امنیتی سازمان، با تجمیع فناوری‌های مختلف و ایجاد فرآیندهای مشخص، به‌منظور شناسایی، پیشگیری و مدیریت حملات امنیتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌طور کلی، ساختار سازمانی مرکز عملیات امنیت و نقش‌های مختلف در آن چیزی شبیه به موارد یاد شده در زیر است:
مدیر SOC : مسئولیت‌های اصلی مدیر شامل رهبری و مدیریت عملیات این مرکز، پیاده‌سازی استانداردهای امنیتی، تدوین راهبردها و خط‌مشی‌های امنیتی، ارتقا و بهبود فرآیندهای این مرکز و ارائه گزارش‌های امنیتی به مدیران رده بالا است.
تحلیل‌گر امنیتی: تحلیل‌گران امنیتی مسئولیت شناسایی، تحلیل و پاسخ به تهدیدات امنیتی را دارند. آن‌ها با استفاده از ابزارهای تشخیص تهدید و نفوذ، گزارش‌دهی، تحلیل داده‌های رویدادها و تهیه گزارش‌های امنیتی به مدیر مرکز عملیات امنیت و سایر اعضای تیم کمک می‌کنند.
متخصص امنیتی: متخصصان امنیتی مسئولیت تحقیقات و توسعه را دارند و برای بهبود محصولات و سامانههای امنیتی در مرکز عملیات امنیت فعالیت می‌کنند. آن‌ها باید با فناوری‌های جدید و روند توسعه و تغییرات در حوزه امنیت آشنا باشند.
متخصص ممیزی امنیتی: متخصصان ممیزی امنیتی مسئولیت ارزیابی مستمر کنترل‌های امنیتی را دارند. آن‌ها با استفاده از روش‌های متنوع از جمله ممیزی فنی، آزمون نفوذ و آزمون آسیب‌پذیری، سامانهها و فرآیندهای امنیتی را بررسی می‌کنند و گزارش‌های لازم را تهیه می‌کنند.
متخصص امنیت شبکه: متخصصان امنیت شبکه مسئولیت پیکربندی، نصب، پشتیبانی و مدیریت ابزارهای امنیتی شبکه را دارند. آن‌ها از فناوری‌های مختلف، به‌منظور شناسایی و جلوگیری از حملات امنیتی به شبکه‌های سازمانی استفاده می‌کنند.
مدیر فنی/پیاده‌سازی: مدیر فنی مسئولیت‌هایی مانند پیاده‌سازی فناوری‌های جدید، نصب و پیکربندی نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای این مرکز، تدوین خط‌مشی‌ها و راهبردهای پیاده‌سازی مرکز عملیات امنیت و هماهنگی با تیم‌های دیگر در سازمان را بر عهده دارد.
تحلیل‌گر داده: تحلیل‌گران داده، مسئولیت شناسایی و تحلیل داده‌های امنیتی را دارند. آن‌ها با استفاده از ابزارهای تحلیل داده، داده‌های امنیتی را بررسی و هشدارهای لازم را برای تیم مرکز عملیات امنیت و شبکه ارائه می‌دهند.
متخصص امنیتی نرم‌افزار: متخصصان امنیتی نرم‌افزار مسئولیت بررسی و ارزیابی نرم‌افزارهای سازمان را دارند. آن‌ها با استفاده از روش‌های مختلف از جمله آزمون تست نرم‌افزار، رفع آسیب‌پذیری‌ها و توسعه راهکارهای امنیتی، پایداری و امنیت سامانهها را تضمین می‌کنند.
در مجموع، این مرکز شامل اعضای مختلف با نقش‌ها و مسئولیت‌های متفاوت است که با همکاری و هماهنگی، به منظور شناسایی و مدیریت حملات امنیتی و بهبود فرآیندهای امنیتی، فعالیت می‌کنند.
چه فناوری‌هایی در مراکز عملیات امنیت استفاده می‌شود؟
فناوری‌های مختلفی درSOC برای شناسایی، پیشگیری و مدیریت حملات امنیتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور کلی، این فناوری‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: فناوری‌های جمع‌آوری داده‌ها و فناوری‌های تحلیل داده. در زیر به برخی از فناوری‌های مشترک در بیشتر مرکز عملیات امنیت اشاره خواهیم کرد.
سامانههای مدیریت رویداد و اطلاعات امنیتی (SIEM): این سامانهها، ابزارهایی برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های امنیتی از منابع مختلف از جمله سامانههای گزارش‌گیری، دستگاه‌های شبکه، فایروال‌ها و سایر ابزارهای امنیتی را در خود جای می‌دهد. SIEM می‌تواند به‌عنوان مرکز کنترلی برای مدیریت رویدادهای امنیتی و ارائه گزارش‌های امنیتی به کاربران عمل کند.
سامانههای تشخیص تهدید (IDS) و جلوگیری از نفوذ (IPS): این سامانهها برای شناسایی و جلوگیری از تهدیدات امنیتی از جمله حملات انکار سروی توزیع شده، حملات جست‌وجوی فراگیر و سایر تهدیدات امنیتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. IDS می‌تواند به عنوان یک سامانه تشخیصی برای شناسایی حملات با استفاده از تحلیل ترافیک شبکه عمل کند، در حالی‌که IPS می‌تواند به‌عنوان یک سامانه پیشگیری از نفوذ برای جلوگیری از ادامه حملات استفاده شود.
سامانههای تشخیص و پاسخ‌گویی به تهدید (EDR): این سامانهها به منظور تشخیص و پاسخ به تهدیدات امنیتی مانند نرم‌افزارهای مخرب و رمزنگاری شده، به‌کار گرفته می‌شوند.
سامانههای مدیریت تهدید (TMS): این سامانهها، برای ارائه راهکارهای مدیریت تهدید به متخصصان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سامانهها می‌توانند پیاده‌سازی اقدامات امنیتی مورد نیاز را برای مدیریت تهدید به‌صورت خودکار انجام دهند.
نرم‌افزارهای تحلیل داده: نرم‌افزارهای تحلیل داده به‌منظور تحلیل داده‌های امنیتی و شناسایی الگوهای عملکردی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نرم‌افزارها می‌توانند به‌عنوان ابزارهای پشتیبانی برای تحلیل دقیق‌تر و سریع‌تر داده‌های SIEM و سایر سامانههای مرتبط با امنیت از جمله IDS و IPS عمل کنند. به‌عنوان مثال، این نرم‌افزارها می‌توانند الگوهای عملکردی و رفتارهای غیرعادی که بیان‌گر حملات امنیتی هستند را شناسایی کنند.
سامانههای مدیریت دسترسی و شناسایی هویت (IAM): این سامانهها برای مدیریت دسترسی‌های کاربران به منابع سیستمی و شناسایی هویت کاربران در سطح شبکه و منابع مختلف از جمله پایگاه داده و برنامه‌های کاربردی مختلف استفاده می‌شوند.
سامانههای تحلیل رفتاری (UBA): این سامانهها برای شناسایی رفتارهای غیرمعمول یا ناخواسته کاربران در شبکه و دستگاه‌های سیستمی استفاده می‌شوند. UBA می‌تواند به‌عنوان یک ابزار تشخیصی برای شناسایی عملکرد غیرمعمول کاربران و جلوگیری از بروز انواع مختلفی از حملات به میزبان‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
به‌طور کلی، استفاده از فناوری‌های متنوع در مرکز عملیات امنیت باعث می‌شود تا متخصصان تهدیدات امنیتی را به‌صورت دقیق‌تر و سریع‌تر شناسایی کرده و به آن‌ها پاسخ دهند.
چه تفاوتی میان SOC وNOC وجود دارد؟
SOC و مرکز عملیات شبکه (NOC) دو مرکز مهم در یک سازمان هستند که هر کدام دارای وظایف و مسئولیت‌های خاص خود هستند. این دو مرکز در واقع به دو زمینه متفاوت در حوزه فناوری اطلاعات تعلق دارند.
NOC، مسئولیت مدیریت و نظارت بر شبکه‌های سازمان را بر عهده دارد. این مرکز با کنترل و مانیتورینگ شبکه و تجهیزات مربوط به آن، به‌منظور پیشگیری از بروز مشکل از دست رفتن ارتباطات شبکه، افزایش عملکرد شبکه و رفع مشکلات شبکه فعالیت می‌کند. در واقع، NOC برای مراقبت از عملکرد و عملیات شبکه از جمله انواع تجهیزات، دستگاه‌ها و سرورهای شبکه پیاده‌سازی می‌شود.
در نقطه مقابل، SOC مسئولیت‌های خاص خود را دارد، به‌طوری که مسئولیت ارائه خدمات امنیتی در سازمان بر عهده این سازمان است. SOC به‌منظور شناسایی، پیشگیری و مدیریت حملات امنیتی، با استفاده از فناوری‌های مختلف از جمله سامانههای تشخیص تهدید و جلوگیری از نفوذ، سامانههای مدیریت رویداد و اطلاعات امنیتی (SIEM) و سایر ابزارهای امنیتی مربوط به شبکه فعالیت می‌کند. علاوه بر این، مسئولیت مدیریت و اجرای اقدامات امنیتی از جمله واکنش به حملات و تهدیدات امنیتی را به عهده دارد.
به‌طور کلی، اصلی‌ترین تفاوت بین SOC و NOC در نوع فعالیت‌هایی است که این دو مرکز انجام می‌دهند. NOC برای مدیریت و بهینه‌سازی عملکرد شبکه و تجهیزات فعالیت می‌کند، در حالی‌که SOC برای تشخیص و مدیریت تهدیدات امنیتی و حفظ امنیت شبکه فعالیت می‌کند. هر دوی این مراکز برای ارائه خدمات بهتر به کاربران، نیاز به همکاری و هماهنگی با یکدیگر دارند.
بدون دیدگاه